بررسی تنوع ژنتیکی برخی صفات در ارقام و کلون های پیشرفته سیب زمینی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و توارث پذیری صفات در سیب زمینی، 28 کلون مختلف سیب زمینی با زمان رسیدگی متفاوت به همراه ارقامآگریا، مارفونا، ساتینا، ساوالان، کایزر و بورن در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرجمورد ارزیابی قرار گرفتند. در طی دوران رشد، تعداد ساقه اصلی، ارتفاع بوته، قطر ساقه اصلی، تعداد روز تا غده دهی و در موقع برداشت و پس ازبرداشت، تعداد غده در بوته، وزن متوسط غده، اندازه غده، عملکرد کل، عملکردقابل فروش، میزان ماده خشک، وزن مخصوص، قند احیا و میزاننشاسته اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین کلون ها و ارقام تجاری برای کلیه صفات در سطح 1% اختلاف معنی داری وجوددارد که خود نشان دهنده وجود تنوع بین آنها است. دامنه تغییرات در عملکرد کل بین 6/ 72 و 8/ 29 تن در هکتار، دامنه تغییرات در میزان نشاستهبین 49 / 18 و 47 / 12 درصد، دامنه تغییرات در تعداد ساقه اصلی بین 4/ 7 و 7/ 2عدد، دامنه تغییرات در درصد قند احیا نسبت به شاهد آگریا بین393/89 و 88 / 58 - درصد بود. تجزیه خوشه ای به روش ward ، ارقام و کلون ها را به 3 گروه تقسیم کرد: گروه اول شامل کلون های شماره 79 ،505 ، 200 و ارقام تجاری ساتینا، مارفونا، بورن و کایزر، گروه دوم شامل کلون های شماره 48 ، 405 ، 57 ، 15 ، 69 و ارقام تجاری آگریا و ساوالان و گروهسوم شامل کلون های شماره 102 ، 60 ، 109 ، 51 ، 98 ، 615 ، 106 ، 205 ، 93 ، 11 ، 56 ، 403 ، 304 ، 302 ، 108 ، 59 ، 16 ، 40 ، 63 و 32 . نتایج حاصل از تجزیهبه عامل ها نشان داد چهار عامل مقادیر ویژه بزرگتر از یک را داشتند که در تشکیل ماتریس ضرایب عاملی شرکت نمودند و 14 صفت اندازه گیریشده در قالب این چهار عامل قرار گرفتند که در مجموع 4/ 73 درصد از واریانس بین صفات را توجیه کردند. صفات کمی شامل تعداد غده، وزن غده،عملکرد کل غده و عملکرد قابل فروش غده بزرگترین ضریب عاملی را در عامل اول و صفات کیفی شامل میزان ماده خشک، درصد نشاسته، وزنمخصوص و ارتفاع بوته بزرگترین ضریب عاملی را در عامل دوم به خود اختصاص دادند. از میان صفات اندازه گیری شده درصد ماده خشک، وزنمخصوص و میزان نشاسته بالاترین وراثت پذیری عمومی ) 96 / 99 %( و تعداد ساقه بدلیل بالا بودن ضریب تغییرات و درنتیجه بالا بودن تنوع ، پایینترین وراثت پذیری عمومی را ) 28 / 59 %( نشان دادند